ساخت سونا خشک در سنت هزاران ساله فنلاندی‌ها بوده تا به شکل مدرن و پیشرفته امروزی در آمده است و شهرت خود را مدیون کشورهای صنعتی است، سونا یکی از روش‌های درمان مناسب برای پوست، سینوس‌ها و مخاط به حساب می‌آید.

سونای خشک و بخار هرکدام فواید خاص خود را دارند. اما در برخی از موارد ممکن است برای بعضی از افراد با بیماری‌های مختلف ضررهای خود را داشته باشد.

قرن‌هاست که ساکنان مناطق سرد از جمله فنلاندی‌ها و روس‌ها از طرفداران استفاده از حمام‌های سونا هستند. به طوری که استفاده از سونا بخشی از فرهنگ مردم کشور فنلاند بوده و سونا به عنوان پناهگاه امن مردم برای رهایی از فشارهای روزانه زندگی و بازیابی احساس شادابی و طراوت روحی و جسمی مطرح شده بود.

شاید به همین دلیل بسیاری، زادگاه سونا به شکل امروزی را فنلاند می‌دانند. اکنون علم ثابت کرده که دمای بالای محیط حمام سونا برای سلامت و طول عمر مفید است. از طرفی هم وجود چوب در محیط زندگی احساس شادابی ایجاد می‌کند.

استفاده از ترمووود و رنگ چوب مخصوص در ساخت سونا این تاثیرات را افزایش داده و دوچندان می‌کند. جالب است بدانید در تحقیقات منتشر شده نه تنها سونای خشک یکی از روش‌های لاغری در سرتاسر دنیاست بلکه استفاده از سونا خشک یکی از موثرترین روش‌ها برای دفع سموم بدن است.

سونا مکانی برای استراحت، تجدید قوا، رسیدن به آرامش ذهن، روح، روان و جسم است.

محققان تایید کرده‎اند که استفاده دو بار در هفته از سونا خشک بصورت مداوم تاثیر بسیار زیادی بر روی سلامتی دارد. هرچند ورزش برای سلامتی بسیار مفید است، اما تعرق به هنگام ورزش کمتر از سونا خشک است، لذا تاثیر سونا خشک در دفع سموم از بدن و لاغری، به مراتب بیشتر از ورزش کردن است.

به دلیل آنکه فضای اینگونه از محیط‌ها مرطوب است، به طور کلی نمی‎توان از چوب معمولی برای ساخت سونا خشک و بخار آن ها بهره برد، یکی از جالب‎ترین استفاده های چوب ترموود استفاده از آن در استخر و سونا است تا حدی که ترمووود به عنوان چوب سونا شناخته شده است.

نقش چوب در ساختار سونا از گذشته تاکنون

سونای خشک اتاقی است با ابعاد متفاوت که به منظور بهره‌گیری از هوای گرم و خشک دمای آن کنترل شده است. شکل سونا در سال‌های دور با سوناهای امروزی کاملا متفاوت بوده است. بدین شکل که برای تولید حرارت و افزایش تعریق، پس از قرار دادن سنگ‌ها در آتش از حرارت سنگ‌های داغ داخل اتاقک‌های کوچک استفاده می‌کردند.

در اوایل قرن ۱۹ میلادی ویژگی‌های کاربردی چوب در سونا شناسایی و از آن در ساخت سونا استفاده شد. بدین شکل که سونا به صورت یک فضای چوبی کاملا بسته بدون پنجره و تنها با یک در برای ورود و خروج افراد و یک دریچه برای خروج دود ساخته می‌شد.

دریچه تا زمانی که دمای سونا به دمای موردنظر برسد بسته بود. حرارت این سونا با استفاده از هیزم تامین شد. برای قراردادن هیزم‌ها کوره سنگی در وسط اتاق در نظر گرفته شده بود.

به دلیل ساختار چوبی سونا و کاهش احتمال آتش سوزی اتاق سونا دورتر از ساختمان‌های دیگر ساخته می‌شد تا در صورت آتش سوزی، ساختمان‌های مجاور در امان باشند.

از همان دوران استفاده از چوب در طراحی سونا خشک تا به اکنون رایج شد و حتی برای رفع مشکلاتی از جمله رطوبت و اشتعال پذیری چوب تحقیقات گسترده‌ای کردند و نهایتا به نتایجی همچون فرایند ترمووود دست یافتند. جلوگیری از نفوذ رطوبت داخل سونا به منظور افزایش طول عمر سونا بسیار حائز اهمیت است.

طراحی و ساخت سونا خشک

سونای خشک به صورت یک اتاقک ساخته می‌شود و دیواره های آن چوبی است که مرسوم ترین چوب مورد استفاده در سونا چوب ترمووود است، سونای خشک دارای سکوهایی برای نشستن و درازکشیدن است و در گوشه سونا اجاق‌های به کار می‌رود که معمولا برقی یا گازی هستند.

همچنین بر روی این اجاق‌ها از سنگ استفاده می‌شود، در این اجاق هوای موجود در اتاقک چوبی را گرم کرده و سبب گرم شدن سنگ های موجود بر روی آن می‌شود.

سپس در این اتاقک، هوایی گرم و خشک جریان پیدا می‌کند و با ریختن مقداری آب بر روی سنگ‌های داغ، می‌توان ضمن افزایش رطوبت هوای اتاقک سونا، دمای آن را نیز مقداری افزایش داد.

در خیلی از مواقع مواد مختلفی مانند اسانس ها (نعناع و اکالیپتوس ) که بسیار رایج نیز هستند ، برای معطر کردن هوای داخل اتاقک سونا خشک استفاده می‌کنند.

بدن در سونای خشک در جریان هوای بسیار گرم و خشک قرار دارد در نیمکت های بالایی دمایی بین ۸۰ الی ۱۰ درجه سانتی گراد در گردش است همچنین رطوبت هوا ۵ درصد است به همین دلیل میتوان اتاق سونا را با گرمای خشک بیایان مقایسه میکنند.

در داخل اتاق سونای خشک جداره‌هایی به همراه عایق کاری اعمال میشود تا بتوان در هزینه و مصرف انرزی صرفه جویی شود. ایمن سوناها دارای یک منبع گرمایی هستند ، که اصولا با برق، گاز، و گازوئیل کار می‌کنند.

در کشورهایی که هزینه مصرف برق بالا است مانند ایران از هیترهای برقی کمتر استفاده می‌شود و معمولا مشعل های گازی به کارگیری می‌شود. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که هزینه اولیه نصب مشعل‌های گازی گران‌تر از کوره های برقی است.

همچنین لوله دود کشی در اتاقک برای خارج کردن گازهای سوخته شده تعبیه می‌شود. همچنین در کنارهای کوره فولادی و یا چدنی از تجهیزات زینتی مانند آجر و سنگ‌های زینتی پوشش داده می‌شود، تا هم برای جلوه زیبای فضای اتاق و یا همچنین برای جلوگیری از برخود بدن افراد با کوره انجام می‌گردد.

از سوی دیگر بر روی دیوارهای اتاقک سوراخ‌هایی با شکل های مختلف تعبیه می‌شود تا گرمای دیگ به راحتی به داخل سونا برسد.

دمای سونا توسط یک ترموستات کنترل می‌شود که در صورت استفاده از کوره های گازی یا گازوئیلی به مشعل فرمان می‌دهد و مشعل با قطع و وصل شدن، دمای دلخواه را تأمین می‌کند. معمولا رطوبت نسبی محیط سونا از کنترل خارج می‌باشد و تنها کنترل دما مورد نظر است.

علت این امر آن است که هوای داخل سونا به علت تعداد دفعات باز و بسته شدن در سونا مرتباً در حال تعویض می‌باشد و دوم آنکه افزایش دما، کاهش رطوبت نسبی را در بر دارد و بدین طریق هدف اصلی، که همان تعریق شدید است، حاصل می‌گردد.

استفاده از ترمووود در ساخت سونا خشک

چوب سونا به دلیل آنکه دائما در بخار قرار دارد باید از رطوبت محافظت شود. رطوبت نه تنها باعث پوسیدگی و کاهش عمر چوب می شود بلکه نفوذ حشرات و قارچ ها را نیز در پی خواهد داشت.

بدین منظور باید چوب در برابر رطوبت عایق کاری شده و مجهز به موانع بخار باشد. چوب ترمو چوبی است که تمام ویژگی مناسب چوب سونا را دارد.

همانطور که گفته شد چوب خام با گذراندن فرایند تولید ترمووود مشکلاتی از قبیل نفوذ آب و حشرات، تغییر رنگ در اثر اشعه ماورا بنفش و … را ندارد، اما حتی ترمووود در محیطی مانند سونا، عمر محدود دارد و برای نگهداری از آن باید تمهیداتی اندیشید. جهت نگهداری از چوب ترمووود نیز راهکارهایی مانند استفاده از رنگ چوب است.

نکته قابل توجه این است که استفاده از رنگ‌های شیمیایی، بدلیل آنکه مواد شیمیایی موجود در رنگ‌ها در اثر حرارت واکنش نشان داده و پس از تماس مستقیم با پوست ایجاد حساسیت می کند و تنها در مواردی می‌توان از رنگ‌های پایه آب مناسب ترمووود استفاده کرد.

شرکت تهران وود به منظور افزایش طول عمر چوب سونا و کاهش هزینه های نگهداری، رنگ دیوترول DIOTROL محصول کشور فرانسه و رنگ بورما واکس Borma Wachs محصول کشور ایتالیا را در اختیار مصرف‌کنندگان ایرانی قرار داده است.

این رنگ‌ها گیاهی بوده و کاملا برای استفاده در محیط سونا مناسب هستند. هم چنین باید به نکات درج شده روی بسته رنگی که تهیه کرده‌اید توجه کنید، برخی از رنگ‌ها نیازی به تجدید ندارند ولی برخی دیگر با گذشت چندماه خاصیت خود را از دست می‌دهند و نباید انتظار داشت بعد از چند ماه همان کیفیت و قابلیت‌های قبل خود را داشته باشند.

پس به یکبار رنگ کردن چوب اکتفا نکنید. زمان تجدید رنگ بستگی به نوع رنگ دارد و از چند ماه تا ۲ سال متغیر است.

کاهش هزینه های نگهداری

عموما مهمترین پارامتری که هزینه ساخت سونا خشک را تحت تاثیر قرار می­‌دهد، هزینه مربوط به چوب سوناست. درواقع هزینه ساخت سونا خشک را می­‌توان مجموع هزینه چوب و هیتر دانست. هزینه چوب به مراتب بیشتر از هزینه هیتر می­‌باشد.

پیشنهاد تهران وود برای کاهش هزینه ساخت سونا استفاده از ترمووود ایرانی است. تی وود و منزو وود دو ترمووود با کیفیت ایرانی است که با استفاده از آن می‌توان با پرداخت هزینه‌هایی مقرون به صرفه از مزایای ترمووود نیز بهره‌مند شد.

پس از ساخت سونا مساله نگهداری از سونا مطرح می‌شود. کاهش هزینه‌های نگهداری از سونا مشروط به نگهداری از چوب سونا خوهد بود. افزایش طول عمر چوب سونا با استفاده از رنگ و لاک محافظ، کاهش هزینه‌های نگهداری را به همراه خواهد داشت.